De rivier…

Meestal ontspringt een rivier hoog in de bergen. Het water borrelt kalm en stil op en daarna zoekt het gestaag zijn weg naar beneden. Het ijskoude beekje voedt zich met smeltwater en regen, kwetsbaar maar beheersbaar. De bodem is af en toe grillig, net als mijn bipolaire stroom. Het smeltwater kan je als mijn genetisch pakket zien, de regen als mijn omgeving en prikkels zeg maar. 

De eerste tekenen van bipolariteit manifesteren zich in mijn kindertijd. Ik ben een druk  aanwezig hyper kind, nog vooraleer de diagnose ADHD wordt gebruikt. Naast die drukte ben ik een angstig en onzeker snotjong. Een pa die drinkt, losse handjes heeft, roept en tiert is uiteraard niet ideaal voor de ontwikkeling van een kind. Ondertussen stroomt de rivier verder door naar ontplooiing, een identiteit, een plaats op de wereld. 

Door mijn tumultueuze lawaaierige jeugd die helemaal overgaat in een stroomversnelling heb ik een tienertijd waarin ik vind dat ik de wereld aankan. Het wordt een dynamische kolkende stortvloed die ik zonder angst of enige twijfel assertief onderga. 

Door de onbeheersbare onregelmatige ondergrond neemt de dynamiek van de rivier in mijn hoofd exponentieel toe. Het water schuimt en slaat wild tegen de rotsen. Hierdoor word ik zelfzeker, krachtig, ontstopbaar. Tegelijk treedt mijn mentale rivier buiten haar oevers en overstroomt de vruchtbare akkers op haar oevers. Dit zou weleens voor energie en creativiteit kunnen staan. De onmerkbare overprikkeling negeer ik.

De opleiding in de Kunsthumaniora Muziek in Gent tilt mij naar een hoger kunstzinnig niveau. Ik volg de kranten, tijdschriften als Humo en Knack, het nieuws en documentaires op TV. Mijn ma geeft haar liefde voor literatuur door waardoor ik soms drie boeken tegelijkertijd lees. In Gent en Antwerpen leer ik nieuwe mensen met een aristieke achtergrond kennen en ben ik de koning te rijk! De rivier verliest echter het contact met de bedding, ze raakt de controle kwijt over haar eigen koers. Ondergelopen terrein staat voor relaties en stabiliteit in mijn wereld . 

Na die hoogste pieken van wild om zich heen slaande watermassa komt de onvermijdelijke val. De rivier stort zich over de rand van de afgrond en dit is de spreekwoordelijke crash. De plotselinge overgang van euphorie naar de donkere diepte. De opdoffer onderaan de waterval is gewelddadig en verlammend. Zoals we weleens zeggen: ‘dit heb ik niet zien aankomen.’ Mijn zelfzekerheid is totaal verdwenen en ik zie de wereld als een ontembare vijand. Voel me een klein angstig vogeltje dat niet meer uit het nest durft te vliegen. Niets lukt, alles is zwartgallig, ben helemaal leeg, uitgeput. 

Onderaan de waterval stroomt de rivier een diep, donker dal in, waar de stroom vrijwel tot stilstand komt. Dit is het dieptepunt, de depressie. Overtuigd van mijn falen, opgebrand en leeg.

Het water is troebel geworden met bladeren samen met vuil dat zich ophoopt aan de oppervlakte. Ik voel me geen rivier meer maar een moeras. Het licht bereikt de bodem niet, het water is diep, koud, staat nagenoeg stil. Het majestueuze van het kolkende water is veranderd in een beklemmende plek! 

Tussen die twee episodes van uitersten bereikt de rivier uiteindelijk een vlakte. Hier komt ze tot rust. Het water wordt vlak en gaat meanderen binnen haar natuurlijke oevers. Dit staat voor rust en stabiliteit. Misschien vind ik hier evenwicht met harmonie in mezelf en mijn omgeving. Kan ik hier ruimte vinden voor reflectie en herstel?

De schade van de overstroming wordt hersteld, en het slib van de depressie zinkt naar de bodem, waar het als vruchtbare grond kan dienen voor nieuwe inzichten.

De uitdaging is om te begrijpen dat de rivier zelfs in rust waakt. De regen in de bergen of een verandering in het landschap kan de koers veranderen. Soms heb ik veel input nodig, soms ook niet, maar daar probeer ik voor te zorgen door prikkels te vermijden. 

Tot slot de rol van de oever:

Een rivier zonder oevers is slechts een ongecontroleerde plas water. In deze metafoor zijn de oevers de behandelingen:

• een dijk die staat voor medicatie en structuur, zorgt ervoor dat het water niet te ver buiten haar oevers treedt tijdens de hoogtes en niet stilvalt en opdroogt tijdens de depressie.
• de sluiswachter is de therapeut en/of psychiater die je monitort bij de verschillende waterstanden en op tijd ingrijpt bij stroomversnellingenen die gevaarlijk worden.

Het verloop van mijn bipolariteit laat zich treffend vergelijken met de reis van een rivier door een grillig landschap. Het is geen rechte lijn van bron naar zee, maar een voortdurende strijd tussen uitersten, stilstand en versnelling.

De ene keer kan ik alles, de andere keer lukt niets en alles er tussen!

“De rivier is altijd hetzelfde en toch elk moment anders.” “Het geheim is niet om de stroom te stoppen, maar om te leren varen op de wisselingen van het water.”